Ergueuse pola mañá e inventou unha escusa. Era sábado e, coma todas as semanas, tiña un compromiso ineludíbel. Odiaba ter que mentir; mais consolábase pensando que chegaran ao acordo de facelo así e, polo tanto, no fondo non era unha mentira. Se ti soubeses, Elisa. Non tardes moito. Puxo as luvas, baixou ao garaxe e colleu unha bolsa onde tiña preparado todo o necesario: unha espátula, unha esponxa, uns panos... Ía frío. Quizais houbese unha capa de xeo sobre o mármore. Cando arrincou o motor, o tubo de escape formou unha mesta néboa branca no aire transparente da mañá. Uns minutos despois, parou diante da florería. Acordarache levarlle flores? Flores brancas e amarelas sobre a lápida. Límpaa ben e dille que me perdoe. Fálalle polos dous. El asentira e prometera. Pagou as flores e a esponxa verde, sintética, e meteuno todo na maleta.
Iso era ir vello. Considerar a beleza do pequeno cemiterio sobre o mar e saberse completamente só. Así que llo pedira: Ti non o fagas; mais non me digas nada, non mo lembres. E despois: Acordarache a ti levarlle flores? A el correspondéralle a saudade das noites de insomnio nas que choraran xuntos.

Desde o alto dun rañaceos, tamén Lois M. miraba o mar. Atopábase no corazón da sede central da E. M. Corporation, un amplo despacho cun cómodo sillón de pel natural e unha xanela con vistas aos cantís da ría e ás praias cara ás que se acurruncha a cidade. Encol da mesa, agárdano unha morea de papeis para asinar; mais antes ergue a tapa do almorzo, que unha elegante secretaria vestida co uniforme da E. M. Corporation deixara na mesa con precisión mecánica ao tempo que o saudaba de xeito igualmente repetido ao dos últimos anos. Na bandexa, o prezado café da mañá que o conforta co seu cheiro; o zume de laranxa; as torradas, perfectamente cruxentes; as confituras ecolóxicas de distintos sabores en pequenos botes de vidro. É o presidente de asuntos éticos e encárgase, tamén, da difusión social e a promoción. Polo visto, a ninguén se lle ocorrera que aquelas ocupacións podían acusar certa incompatibilidade. Pensando niso, por un intre, amargóuselle a hora do almorzo. Debería estar satisfeito, mesmo feliz. A súa muller, os seus pais e todos ao seu redor rezuman orgullo e gozan das vantaxes da súa posición económica. Mais Lois M. ten un permanente regusto amargo na boca e unha dor xorda e punzante no estómago. O océano, alén da fiestra, é unha perfecta metáfora e, cando remata o almorzo, contémplao, imaxinando un buligar intenso baixo a súa tranquila superficie, coma un monstro a piques de se erguer e esnaquizar o mundo.
Todo comezara cunha conversa entre amigos, unha noite, de madrugada. A idea fora del, iso era certo; mais non podía queixarse de que, mesmo na Wikipedia, os méritos se repartisen ex aequo, porque el, coa súa idea, non podería ter feito moito máis ca escribir unha novela. Se Carlos non tivese a ousadía, logo de escoitalo, de pensar 152 que aquilo podía levarse a cabo e Miguel carecese dos coñecementos técnicos e médicos para intuír como podía concretarse e de quen terían que botar man e se Ricardo non contase co talante visionario preciso para saber que aquel sería, sen esaxeración, o negocio do século, todo ficaría en nada. E, entre eles tres, por suposto, forneceran o capital necesario para poñelo todo en marcha. Quizais por iso, a causa da distinta extracción social, eles souberan encaixar mellor todo aquilo. Carlos, co seu carisma, convertérase en director xeral, posto que ninguén lle discutía, como se lle correspondese por unha especie de dereito natural ou de nacenza; Miguel asumira o departamento tecnolóxico e de desenvolvemento e tiña ao seu cargo o equipo de neurólogos que, ao cabo, fixeran posíbel a enxeñaría da memoria; e Ricardo ostentaba o cargo de director financeiro e de asuntos económicos. Para el, para don Lois M., como rezaba o letreiro da porta do seu despacho, quedara o posto de director xeral de asuntos éticos e difusión. Na práctica, encargárase da campaña promocional que supuxera o lanzamento mundial da enxeñaría da memoria e era o responsábel das relacións cos medios. Traballaban, baixo o seu mando, un cento de publicistas despregados por todo o mundo e relacionábase sobre todo con Ricardo, que tiña que dar o visto bo a todos os gastos de promoción.
Desde o comezo, a enxeñaría da memoria contara con detractores. Filósofos que teorizaban sobre a verdade, que enchían a boca con razoamentos sobre o sentido profundo do que é ser feliz, que cuestionaban os límites éticos da ciencia e a crise do concepto de identidade. Negacionistas. Rebeldes, descontentos, inadaptados, marxinais, ecoloxistas, ocupas. Movementos antiglobalización e antisistema. Radicais de toda caste e toda índole. Proliferaban, dentro das crecentes ringleiras de opositores, agudos e variados argumentos: desde os máis intelectuais, que comezaran a espallarse a partir da aparición de Memory Game Weekly, ata os máis iconoclastas, que tiñan un xeito de expresión máis condensado e aforístico e unha clara preferencia polas paredes da estación do metro e as dos baños públicos, se ben tamén tiveron acollida en circuítos alternativos e museos de arte contemporánea.
Isto, con todo, non puxera couto aos vertixinosos avances no terreo da enxeñaría da memoria, nin aos cuantiosos beneficios que axiña comezara a producir. Tales discursos podían considerarse, segundo o punto de vista, inevitábeis, necesarios ou mesmo convenientes. De feito, parte dos beneficios revertían ou subvencionaban algunha das actividades supostamente subversivas, tales como o premio anual da fundación Memory Building, que tiña galardoado algún traballo sobre a crise da identidade nos novos tempos e os efectos da enxeñaría da memoria no afondamento das diferenzas Norte-Sur. Porque, malia o abaratamento experimentado desde os seus comezos, cando só estivo ao alcance duns poucos, e, a pesar de que na actualidade era un fenómeno das clases medias e mesmo populares, o terceiro mundo seguía sumido no caos e a infelicidade das memorias inalterábeis, aínda que se intuía que a enxeñaría da memoria podería fornecer unha solución sinxela e eficaz aos seus problemas xeopolíticos de desigualdade. Comezara unha nova era, unha nova cultura, un xeito diferente de se enfrontar aos vellos problemas. E, malia as voces discordantes, había un discurso dominante de optimismo que vía, nun futuro próximo e inevitábel, como resultado da súa aplicación universal, a culminación de todas as vellas utopías.
Pechou a gabeta e esforzouse en concentrarse nas tarefas máis urxentes. Primeiro, asinou, coa súa rúbrica firme e elegante, os documentos, deslizando o bolígrafo sobre o papel e sentindo ao seu través a superficie mol do coiro. Aquel acto físico e analóxico confortábao, como un rito ancestral cando xa ninguén asinaba fisicamente, porque constituía xa unha rareza non empregar a sinatura dixital. Logo, púxose a revisar todos os dossiers de prensa que a súa secretaria lle preparaba cada mañá e que recollían, de maneira exhaustiva, toda canta reportaxe, noticia ou mención se facía nos medios escritos sobre a enxeñaría da memoria. Finalmente, no ficheiro correspondente, revisou, tamén, as referencias envorcadas na rede, clasificadas en apartados que facían un percorrido desde a prensa máis formal ata os comentarios en foros e alusións nos blogs. Malia o rutineiro da tarefa, que levaba facendo todas as mañás desde había anos, sempre, cada vez, había nel un fondo sentimento de aprehensión. Mais aquel día era diferente e 153 case podía dicirse que cumpriu a rutina con saudade e logo pechou o caixón e apagou o ordenador e ergueuse para mirar o océano desde aquela fiestra por derradeira vez.

Ao comezo só eran capaces dun borrado total de memoria, así que os primeiros varridos foran coma unha especie de baileirado. Nada quedaba rexistrado. O varrido era, pois, irreversíbel. A persoa debía asinar un consentemento informado para non se produciren hipotéticas reclamacións nin custosas indemnizacións ou feitos similares. Mais aparecera algún suxeito que preguntaba se podía volverse atrás. Os primeiros casos déranse en escritores e artistas. Algúns deles, logo do varrido, perderan a capacidade creativa ou a motivación necesaria para levala a cabo. A análise da traxectoria artística complicárase e proliferaran as explicacións biográficas vencelladas aos varridos de memoria para certos cambios, inflexións ou silencios repentinos. Un antigo premio nóbel deixou totalmente de escribir tras un destes procesos e afirmaba contundentemente que cando era feliz non tiña ganas de escribir. Desde a sección de promoción, Lois M. empregábase a fondo para estender a idea de que se trataba de cambios, non necesariamente de empeoramentos. Os enxeñeiros da memoria traballaran arreo durante dous anos para desenvolveren un dispositivo de almacenaxe de recordos (o DAR). Estimábase que un 20% dos que se sometían a un varrido solicitaban a reimplantación antes de transcorridos 5 anos. O custo era o equivalente a un 80% da operación inicial (un 50% no caso de que se aboase na primeira operación un seguro de reimplante) e, no primeiro exercicio da súa aplicación, permitira un aumento de ingresos do 40% anual. Ese fora o primeiro chanzo para o desenvolvemento do DAR temporal (DART), que permitía que o suxeito vivise coa nova memoria implantada e se conectase ao seu arquivo persoal de memoria durante un máximo de dúas horas diarias. Os beneficios eran importantes, pois o suxeito tiña que pagar o alugamento do dispositivo. De momento, o elevado custo dos dispositivos DART facía que fosen unha opción restrinxida. Mais, en calquera caso, conviña mantela como tal durante un tempo, para mellorar a súa dimensión de produto aspiracional antes de iniciar o proceso de abaratamento que permitiría estendelo ás capas medias e obter os beneficios realmente importantes. Para moitos artistas que perderan prestixio, aos que se lles criticaban as últimas obras, os dispositivos DART eran moi útiles, posto que lles permitían traballar durante dúas horas diarias con bo rendemento e vivir o resto do seu tempo sen tormentos. As liñas de traballo actuais centrábanse en aumentaren a autonomía dos dispositivos DART (estimábase que se situaría en 4 horas en 6 meses) e no abaratamento dos propios dispositivos.
Nun futuro non moi afastado, o departamento tecnolóxico e de desenvolvemento agardaba ter dispoñíbel un dispositivo DART implantábel con autonomía total e capacidade de traballo ininterrompido. Entón, terían que analizar os xeitos de evitar o seu uso como alternativa ao reimplante, posto que iso eliminaría os cuantiosos beneficios dos suxeitos que se sometían a varridos e reimplantes sucesivos; mais a súa aplicación terapéutica como cura definitiva do Alzeimer e outras formas de demencia prometían o acceso lucrativo aos fondos públicos das tecnoloxías subvencionadas. Ata entón, o mercado da memoria mantivérase como actividade de financiamento case exclusivamente privado, agás en casos moi puntuais e economicamente pouco relevantes de tratamento de stress postraumático en soldados, reeducación de terroristas e delincuentes e no varrido oficial de datos secretos en persoas que abandonaban os servizos especiais de espionaxe.
Por suposto, os Dispositivos de Almacenaxe de Recordos (DAR) espallaran o mercado a sectores onde case non soñaran poderen chegar. Agora, eran os moi satisfeitos da súa vida, especialmente os de perfil máis narcisista, os que se converteran nos principais demandantes. Para moitos, cumpría a ilusión da inmortalidade e aspiraban a deixar os DAR para os seus descendentes, como un rexistro exacto e completo do que foran en vida. Os DAR re154 presentaban o que en tempos foran os albums de fotos e, igual que ocorrera con estas a partir do desenvolvemento das novas tecnoloxías, o exhibicionismo persoal tamén acadara dimensións nunca antes imaxinadas. Proliferaban os DAR pendurados na rede, ateigados de vidas totalmente expostas para seren consumidas e devoradas por milleiros de seguidores. Algúns pensaban que aquela nova forma de consumo de non-ficción acabaría, definitivamente, coa literatura; mais outros sostiñan exactamente o contrario. Desenvolveuse un mercado astronómico de cotización das vidas humanas contidas en Dispositivos de Almacenaxe de Recordos: actores famosos, cantantes, estrelas porno... A mesma avidez humana de sempre envorcada cara ás novas posibilidades. Algúns falaban xa da creación de DEUS, un megadispositivo no que se recollerían as lembranzas todas de cada persoa no momento da súa morte, unha sorte de memoria universal da humanidade.

–Acouga, Ricardo, pasa en todas as empresas. Hai ciclos. Sabiamos que tiña que chegar.
Por primeira vez, se se descontaban os comezos nos que se fixera o groso do gasto de investimento, as ganancias da E. M. Corporation sufriran un estancamento. Logo dunha chea de exercicios cun crecemento expoñencial, o último ano os beneficios netos foran practicamente idénticos aos do anterior, o que equivalía a unha catástrofe, se se tiñan en conta os irrenunciábeis plans de expansión. Ricardo estaba nervioso e a súa proposta, por paradoxal que puidese parecer (e máis vindo de alguén tan meticuloso cos gastos), era incrementar os custos de promoción. Unha campaña nova e agresiva, un relanzamento da enxeñaría da memoria. Por iso falaba con el, con Lois M., quen se supuña que era o encargado de que aquilo non pasase. É unha situación crítica, Lois. Estamos nun intre decisivo, un auténtico punto de inflexión. Que plans tiñas para a vindeira campaña?
Lois M. premeu un botonciño na plancha metálica da mesa e acudiu a secretaria, que lles serviu un té con pastas coa súa elegancia habitual e axiña se retirou discretamente. Ao ficaren sós, unha das paredes iluminouse e proxectou no cuarto o holograma do debuxo a lápis dunha muller de voz intencionadamente metálica. Levaba o pelo curto, xeométrico, e lucía unha figura estilizada como nunca unha muller real a podería ter. Tiña un aire infantil e lixeiramente oriental. O sofá de Ricardo inclinouse cara atrás e orientouse cara ao holograma, que ollaba para el sorrinte, cos seus ollos de acibeche suspendidos no aire do cuarto.
–Preséntoche a Sía-Min–, dixo Lois M. Coido que aínda non vós coñecedes, mais estades feitos o un para o outro.
A rapaza fixo unha reverencia cara a el e sorriu. Sacou do peto un lapis e comezou a redebuxar o seu rostro mentres ía narrando os intres decisivos da súa biografía. Nacera sendo unha nena baixiña e repoluda, a amiga fea da protagonista dun conto, e logo decidira tomar o mando do seu destino e aprender a debuxar e, mentres explicaba isto, a faciana de Sía-Min ía mudando: axiña era un rostro redondo e sen forma, condensado na tristura duns ollos cativos e húmidos e logo, case sen movemento perceptíbel, volvía ser o belísimo rostro de Sía-Min e a man percorría o seu corpo, mudando as roupas, desde o minivestido con botas ata o vaqueiro con chaleque de pelo. Por veces, a cara agochábase atrás duns lentes de sol, mais apenas demoraba en amosar outra volta aqueles ollos estraños e hipnóticos. E despois, desde aqueles beizos carnosos, xenerosos en contraste coas liñas estilizadas do corpo, fluían palabras que estouraban nun sorriso: Ti tamén es Sía-Min.
–Só é un prototipo. Imos encher o mundo de hologramas. No metro, nos centros comerciais, nos medios de comunicación, nas rúas... Sía-Min está pensada para mulleres de entre 25 e 35 anos; mais, evidentemente, contamos con outros prototipos para todos os segmentos de idade e para calquera condición ou circunstancia. Prototipos para viúvas septuaxenarias, para rapaces que comezan o instituto, para xubilados, para anoréxicas, para homosexuais de mediana idade, para...

Ricardo ergueu a man e detívoo. Movía a cabeza, reflexivo. Gustáballe a idea dos hologramas tridimensionais. Sempre opinara que promover a inseguridade era un dos xeitos máis eficaces de publicitar a enxeñaría da memoria. Implicitamente, dáballes a razón aos sectores críticos que vían nela unha forma de sotisficación da industria cosmética e da cirurxía estética; mais esta vez estaba nervioso e precisaban algo máis agresivo. Fitou a Lois M. e pronunciou as seguintes palabras a xeito de sentenza:
–Quero a Sía-Min paseándose esta mesma tarde por Central Park e polo Obradoiro. E polo mesmo inferno, se fai falta.

Dous días máis tarde, Lois M. non se presentou a traballar. Era a primeira vez desde a creación da E. M. Corporation. Aquel día, 11 de novembro, 48 horas despois de se despedir da súa muller para ir a un traballo ao que xamais chegaría a presentarse, a policía despregou por toda a contorna un intenso dispositivo de búsqueda. Carlos asumiu axiña o mando da situación. Agardaban a solicitude dun rescate ou a publicación dalgún tipo de manifesto dos grupos antisistema; mais ás 72 horas xa tiñan a certeza de que Lois M. desaparecera voluntariamente e de que era algo no que non xogaba ningún tipo de papel a improvisación e que comezara a preparar minuciosamente desde moito tempo atrás. Rastrexaron o traslado de fondos, non excesivos, pero significativos, que comezara 12 meses antes. Ningunha malversación. Limitárase a transferir fondos propios a unha modesta conta suíza e deixara o groso da súa fortuna nas contas familiares. Cando, finalmente, se abriu a caixa forte do seu despacho, atoparon unha carta de renuncia ao posto e outra na que lle outorgaba á súa muller e aos seus fillos plenos poderes para disporen dos bens inmobles e dos cartos. Polo demais, aforrara xestos melodramáticos. Nada permitía deducir o seu paradoiro: ningunha factura de hotel, ningún rastro do alugueiro dun vehículo, ningunha pegada sobre a compra dunha casa... Por primeira vez na súa vida, Carlos sentiu admiración por Lois M.

Na liña do horizonte que se vía desde a sede central da E. M. Corporation, no pequeno cemiterio no bico dun outeiro sobre o mar desde o que se escoitaba o ruído das ondas da rompente, un home acababa de adecentar unha pequena lápida, que agora refulxía ao sol, unha enorme laxe de mármore branco, pulido e perfecto. Sobre ela, unha inscrición rezaba: Os teus pais, Elisa e Antón non te esquecen. Cando a lápida estivo enxoita, depositou sobre ela unhas flores brancas e marelas de talo esguío, que abaneaban suavemente coa brisa. Quedou un intre mirando a inscrición da pedra, preocupado, sabedor de que el era o único ser no mundo que aínda sentía dor pola morte prematura e absurda daquel fillo que tanto amaran.
Fixo o traxecto de volta e atopou a Elisa coidando do xardín. Da cociña, saía o inconfundible arrecendo do xantar. Logo, pola tarde, sentaron no banco do porche para veren a posta de sol, como de costume, como todos os días. E entón Elisa díxollo: faloulle dun inmenso baleiro, do seu desacougo por aquela vida sen fillos e sen sentido.
–Parecerache unha loucura, Antón, mais estiven pensando, sabes? Gustaríame tanto implantarme un recordo, a lembranza dun neno noso. Coido que sería feliz só con iso, con pensar que unha vez o tivemos e cunha tumba que poderemos visitar. Buscarala, non si? Unha tumba branca desde a que se vexa o mar?
Ollouna e sorriu. Estendeu a man e aloumiñoulle a fazula enrugada co mesmo xesto co que, moitos anos antes, a tocara por primeira vez. Non dixo nada. Sentiu o conforto de pensar que nuns días, cando fose mudar as flores, xa non tería que ir só.